วิฬาร์เลศพื้น พรรณราย
ขนดังดอกเลาลาย เรียบร้อย
โคนขนเมฆมอปลาย ปลอมเศวต
ตาดั่งน้ำค้างย้อย หยาดต้องบุษบง
กลอนบทนี้ปรากฏอยู่ในตำราสมุดข่อยที่บรรยายลักษณะอันงดงามของแมวสีสวาดไทย ซึ่งมีการบันทึกไว้ตั้งแต่สมัยอยุธยาหรือเมื่อประมาณ 300-400 ปีมาแล้ว จึงถือเป็นลายลักษณ์อักษร ที่เป็นหลักฐานว่า แมวสีสวาด เป็นสมบัติอันล้ำค่าของไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณ และ กำลังจะมีการจดลิขสิทธิ์เป็นสัตว์ประจำชาติไทยในวันที่ 12 มีนาคม 2553 ที่จะถึงนี้ ก่อนอื่นเรามาทำความรู้จักกับว่าที่สัตว์ประจำชาติไทย ตัวใหม่นี้กันก่อน โดย ชูชัย วิเศษจินดาวัฒน์ ประธาน ชมรมอนุรักษ์แมวโคราชเมืองพิมาย ให้ความรู้ว่า แมวสีสวาด (Silver blue) เป็นแมวขนาดกลางมีชื่อเรียกหลายชื่อ ได้แก่ แมวโคราช แมวดอกเลา ซึ่งเป็นแมวพื้นเมืองที่พบในอำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา บางครั้งเราจึงเรียกกันว่า แมวโคราช โดยบันทึกในสมุดข่อยที่เขียนขึ้นในระหว่างปี พ.ศ. 1893-2310 ปรากฏว่า แมวที่ให้ โชคลาภดี 17 ตัว ของประเทศไทย จะรวมถึงแมว สีสวาดหรือแมวโคราชนี้ด้วย และปัจจุบันสมุดข่อยนี้ถูกเก็บไว้ที่หอสมุดแห่งชาติ
ชื่อแมวโคราช เป็นชื่อ ที่ได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 5 โดยใช้แหล่งกำเนิดของแมวเป็นชื่อเรียกพันธุ์แมว มีเรื่องเล่ามากมายหรือเป็นตำนานเล่าขานเกี่ยวกับแมวโคราช รวมถึงตำนานพื้นบ้านที่กล่าวถึงการที่แมวโคราชมีหางหงิกงอมากเท่าไหร่จะมีโชคลาภมากเท่านั้น แต่คนไทยมักจะ เรียกแมวโคราชอีกชื่อว่า แมวสีสวาด เพราะสีสวาด แปลว่า สีเทา ซึ่งขนแมวสีสวาดในไทยมี 3 โทนสี ได้แก่ เทาเงิน เทาเงินออกดำ และเทาเงินออกแดง ขณะที่คนไทยบางกลุ่มมักจะเรียกแมวสีสวาดหรือแมวโคราชว่า แมวสีดอกเลา เนื่องจากแมวเพศผู้จะมีสีขนเหมือนดอกเลา และจะต้องมีขนเรียบ ที่โคนขนจะมีสีขุ่น ๆ เทา ส่วนปลายมีสีเงินอ่อน ๆ เป็นประกายคล้ายหยดน้ำค้างบนใบบัว ตามคำกลอนข้างต้นที่ปรากฏอยู่ในสมุดข่อย ถือเป็นโชคดีของเรา ที่เมื่อสมัยอยุธยามีคนเขียนบรรยายเป็นกลอนเอาไว้ให้คนรุ่นหลังได้อ่านและทราบถึงลักษณะพันธุ์ที่แท้จริงของแมวสีสวาด โดยลักษณะของแมวสีสวาดพันธุ์แท้ต้องมีขนสั้น สีสวาดสีเดียวตั้งแต่เกิดจนตาย ถ้ามีสีอื่นปนจะไม่ถือว่าเป็นแมวพันธุ์แท้ และจากการสำรวจพบว่าแมวสีสวาดจังหวัดอื่น ๆ จะไม่มีสีดอก เลานอกจากแมวโคราชเท่านั้นที่มี ส่วนศีรษะเมื่อมองจากด้านหน้าจะเป็นเหมือนรูปหัวใจ หน้าผากใหญ่ และแบน คางและกรามแข็งแรง โดยเฉพาะแมวตัวผู้หน้าผากจะมีรอยหยักเป็นรูปหัวใจเด่นชัดมาก ผิวหนังที่บริเวณจมูกและริมฝีปากเป็นสีเงิน หรือม่วงอ่อน โคนหูใหญ่ตั้งเด่นและปลายมน นัยน์ตา กลมใหญ่สีเขียวสดใส แต่เป็นสีเหลืองอำพันเมื่อตัวโตเต็มที่ หางยาว ปลายแหลมชี้ตรง โคนหางใหญ่และ ค่อย ๆ เล็กเรียวกลมไปจนสุดปลายหาง ขายาวเรียว ได้สัดส่วนกับลำตัวที่ยาวเป็นสง่า ลักษณะที่เป็นข้อด้อย คือ ขนยาวเกินไปและมีสีอื่นปน นัยน์ตาสองข้างเป็นคนละสีหรือเป็นสีอื่น ตาเอียง จมูกหัก หูไม่ตั้ง หางสั้นขอด หงิกงอมากเกินไปและมีความดุ เลี้ยงลูกไม่ดี เพราะแมวสีสวาดพันธุ์แท้ต้องมีนิสัยขี้เล่น รักเจ้าของ ขี้ประจบเอาใจ โดยใน สมัยโบราณมีความเชื่อว่าแมวโคราชหรือแมวสีสวาดเป็นแมวที่นำโชค เป็นมงคลแก่ผู้เลี้ยง จึงถูกนำไปใช้ในพิธีแห่นางแมวขอฝน เนื่องจากลักษณะตาแมวที่เป็นสีเขียวอัมรินทร์คล้ายเมล็ดข้าวเขียวขจี จึงเป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ของธัญญา หาร ส่วนขนแมวที่เป็นสีเทาคล้ายปุยเมฆ ซึ่งในพิธีจะมีการแห่นางแมวและนำน้ำมาราดที่ตัวแมวให้น้ำหยดจากขนลงมา เหมือนฝนตกลงมาจากเมฆ แต่ในปัจจุบันไม่มีแล้วเนื่องจากมองกันว่าเป็นการทารุณสัตว์ อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันแมวสีสวาดในประเทศไทย เหลืออยู่ไม่ถึง 2,000 ตัวแล้ว เนื่องจากเดิมทีในอดีตแมว สีสวาดเป็นแมวพื้นบ้านและพบเห็นกันได้ง่ายจึงไม่มีใครสนใจที่จะเลี้ยงดูหรืออนุรักษ์พันธุ์ไว้อย่างจริงจัง ทำให้จำนวนลดลงอย่างรวดเร็ว ดังนั้นทางกลุ่มคนที่เห็นถึงความสำคัญของแมวชนิดนี้ ซึ่งถือเป็นแมวพื้นบ้านและมีถิ่นกำเนิดอยู่ที่อำเภอพิมาย เราจึงมีการรวมกลุ่มกันเพื่ออนุรักษ์แมวสีสวาดไว้ เพราะถือเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดนครราชสีมาด้วย ทั้งนี้ที่ผ่านมามีชาวต่างชาติโซนยุโรปให้ความสนใจในการหาซื้อแมวสีสวาดไปเลี้ยงเพื่อพัฒนาพันธุ์ให้ได้ตรงตามบันทึกในใบข่อย ไม่ว่า จะเป็นชาวฝรั่งเศส อเมริกัน ฯลฯ ต่างพากันบินข้ามน้ำข้ามทะเลมาขอข้อมูลและซื้อแมวสีสวาดไปเลี้ยงเนื่องจากเป็นแมวที่มีลักษณะสง่างาม มีความเชื่องและรักเจ้าของ จึงอยากให้เราคนไทยเห็นคุณค่าของสมบัติที่เรามี รวมทั้งอนุรักษ์ไว้ก่อนที่จะถูกต่างชาติยื้อแย่งไปและเห็นด้วยอย่างยิ่งที่จะมีการจดลิขสิทธิ์แมวสีสวาดเป็นสัตว์ประจำชาติไทย หากไม่มีอะไรคลาดเคลื่อนในวันที่ 12 มีนาคม 2553 นี้จะมีพิธีจดลิขสิทธิ์แมวไทยสายพันธุ์สีสวาด หรือแมวโคราช เป็นตัวแรกของประเทศ ไทยและของโลก ที่โรงเรียนพิมายวิทยา อำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา โดยเชิญกรมทรัพย์สินทางปัญญาเป็นผู้รับจด และกรมปศุสัตว์ จะเป็นผู้ระบุคุณสมบัติแมว สีสวาดตามสมุดข่อย ร่วมกันหวงแหนและอนุรักษ์แมวพันธุ์ไทยซึ่งเป็นสมบัติของชาติตั้งแต่วันนี้เพื่อให้ลูกหลานรุ่นหลังได้ชื่นชม อย่าให้ใครมาว่าเราได้ว่า ไม่รักษาสมบัติอันมีค่าไว้ ปล่อยให้ต่างชาติแย่งชิงไป.
วิธีง่าย ๆ เลี้ยงแมวสีสวาดให้อายุยืน ประธานชมรมอนุรักษ์แมวโคราช เมืองพิมาย ให้คำแนะนำสำหรับผู้ที่สนใจจะเลี้ยงแมวสีสวาด ว่า แมวสีสวาด มีอายุขัยประมาณ 10-15 ปี ใกล้เคียงกับสุนัข และใช้เวลาการตั้งท้องประมาณ 63 วัน คลอดลูกครั้งละ 1-7 ตัว แต่ส่วนมากจะคลอดลูกประมาณ 4 ตัว สำหรับวิธีการเลี้ยงดูหากเลี้ยงที่บ้านปกติควรดูแลเรื่องการให้ยาถ่ายพยาธิและการฉีดวัคซีนมากเป็นพิเศษ โดยยาถ่ายพยาธิควรให้เป็นระยะ ๆ ประมาณ 3 เดือนต่อ 1 ครั้ง และฉีดวัคซีน 3 ชนิด ปีละ 1 ครั้ง ประกอบด้วย วัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า วัคซีนป้องกันหัดแมว และวัคซีนป้องกันลิวคีเมียร์ ซึ่งลิวคีเมียร์เป็นโรคแมว ลักษณะเป็นไวรัสชนิดหนึ่ง หากเป็นแล้วมักไม่มียารักษา จึงต้องฉีดยาป้องกันไว้ก่อน แค่นี้แมวสีสวาดก็จะมีอายุยืนยาวอยู่กับเราได้นาน ๆ
ทีมวาไรตี้
ที่มา และ ภาพประกอบ : เดลินิวส์ ออนไลน์