ปลาทองนั้นเป็นปลาที่มีความหลากหลายทางสายพันธุ์ จึงเป็นที่นิยมเลี้ยงกัน ในปัจจุบันมีมากกว่า 100 สายพันธุ์ แต่ในที่นี้ขอยกตัวอย่างสายพันธุ์ที่เป็นที่นิยมเลี้ยง
ปลาทองหัวสิงห์จีน (Chinese lionhead) : ลำตัวค่อนข้างยาว มีลักษณะเด่นคือจะมีวุ้นเยอะสิงห์ญี่ปุ่น ส่วนหลังก็จะโค้งน้อยกว่าสิงห์ญี่ปุ่น หางใหญ่ยาวกว่า ลำตัวและครีบ มักจะมีสีอ่อนกว่าสิงห์ญี่ปุ่น ปลาทองหัวสิงห์ญี่ปุ่น (Ranchu หรือ Japanese lion head) : ลำตัวสั้นค่อนข้างกลม โค้งเรียบเป็นรูปไข่ ไม่มีรอยหยักขึ้น ๆ ลง ๆ ไม่มีครีบหลัง ครีบทุกครีบสั้น ครีบคู่ทุกครีบต้องมีขนาดเท่ากัน และอยู่ในทิศทางเดียวกัน ครีบหางสั้นและตั้งแข็งแผ่กว้าง วุ้นจะต้องขึ้นทั่วทั้งหัว เช่น บริเวณรอบปาก รอบดวงตาและใต้คาง มีหลายสี แดง แดงและขาว ส้ม ดำ ขาว และห้าสี สีแดงเป็นสีที่ได้รับความนิยมมาก
ปลาทองริวกิ้น (Ryukin) : ลำตัวด้านข้างกว้างและสั้น ส่วนท้องอ้วนกลมครีบหลังใหญ่ยาวและตั้งขึ้น ครีบหาง เว้าลึกยาวเป็นพวง เกล็ดหนา สีที่พบมากมีทั้งสีแดง ขาว ขาว-แดง และส้ม หรือมีห้าสี คือ แดง ส้ม ดำ ขาว ฟ้า ซึ่งในบ้าน เรานิยมเรียกว่า ริวกิ้นห้าสี
ปลาทองออแรนดา (Oranda) : ปลาพันธุ์นี้เกิดจากการผสมพันธุ์ระหว่างพันธุ์หัวสิงห์และพันธุ์ริวกิ้น อาจเรียกว่า Fantail lion headปลาทองพันธุ์ออแรนดา(Oranda)จะมีลักษณะลำตัวค่อนข้างยาวกว่าปลาทอง พันธุ์หัวสิงห์และริวกิ้นลำตัวคล้ายรูปไข่หรือรูปรีส่วนท้องไม่ป่องมาก ครีบทุกครีบยาวใหญ่โดยเฉพาะครีบหางจะยาวแผ่ห้อยสวยงามมาก
ปลาทองเกล็ดแก้ว (Pearl scales goldfish) : ลำตัวอ้วนกลมสั้น ส่วนท้องป่องออกหัวมีขนาดเล็ก ปากแหลม มีลักษณะเด่นที่เกล็ดคือ เกล็ดหนามาก และนูนขึ้นมาเห็นเป็นเม็ดกลม ๆ ครีบทุกครีบ รวมทั้งหางสั้นและต้องกางแผ่ออก ไม่หุบเข้าหรืองอ สีที่นิยมได้แก่ สีแดง ส้ม เหลือง ดำ ขาว ขาวแดง ปลาชนิดนี้เลี้ยงยาก ปลาทองเกล็ดแก้วที่นิยมเลี้ยง ในประเทศไทยมี 3 สายพันธุ์ ได้แก่ เกล็ดแก้ว หัวมงกุฎ เกล็ดแก้วหน้าหนู และเกล็ดแก้วหัววุ้น
ปลาทองตาโปน (Telescope eyes goldfish) : ลำตัวสั้น และส่วนท้องกลมคล้าย ๆ กับพันธุ์ริวกิ้น มีลักษณะเด่นที่ตา ทั้งสองข้างโดยตาจะยื่นโปนออกมาด้านข้างเห็นได้เด่นชัดถือกันว่า ตายิ่งโปนมากยิ่งเป็นลักษณะที่ดีครีบทุกครีบและหางจะ ต้องแผ่กว้างปลาย ไม่หุบเข้าหรืองอไปทางด้านใดด้านหนึ่งครีบที่เป็นครีบคู่จะต้องเท่ากัน และชี้ไปในทิศทางเดียวกัน
ปลาทองพันธุ์เล่ห์ (Black telescope-eyes goldfish หรือ Black moor) : ปลาทองที่เรียกว่า รักเล่ห์ หรือเล่ห์นั่นเอง ลักษณะที่ดีของปลาพันธุ์นี้คือ ลำตัวและครีบจะต้องดำสนิทและไม่เปลี่ยนสีไปจนตลอดชีวิต
ปลาทองแพนด้า (Panda) : เป็นปลาทองพันธุ์เล่ห์ที่ได้มีการลอกสีที่ลำตัวจนกลาย เป็นสีขาวหรือสีเงิน ส่วนครีบต่าง ๆ จะมีสีดำมีลักษณะคล้ายหมีแพนด้า ซึ่งสายพันธุ์นี้จะมีลักษณะไม่คงที่เพราะมีการลอกสีไปเรื่อย ๆ
ปลาทองปอมปอน (Pompon) : มีลักษณะลำตัวสั้น มองจากด้านบนจะมีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยม คล้ายปลาทองหัวสิงห์แต่ แตกต่างกันตรงส่วนหัวโดยผนังกั้นจมูก ของปลาทองปอมปอนจะขยายเจริญเติบโตออกมาข้างนอกเป็นพู่ 2 ข้างทำให้ แลดูแปลกตาออกไปมีช่วงลำตัวยาวและเพรียวกว่าปลาทองหัวสิงห์ สายพันธุ์อื่น ๆ ปลาทองปอมปอนที่นิยมมากที่สุดคือ พันธุ์สีแดงไม่มีครีบหลัง
ปลาทองพันธุ์ตาลูกโป่ง (Bubble eyes goldfish) : ลักษณะลำตัวคล้ายพันธุ์หัวสิงห์แต่ค่อนข้างยาวกว่า ไม่มีครีบหลัง ลักษณะเด่นของปลาชนิดนี้คือบริเวณใต้ตาจะมีถุงโป่งออกมา ลักษณะคล้ายลูกโป่งและถือกันว่าถุงลูกโป่งยิ่งมีขนาดใหญ่ยิ่ง เป็นลักษณะที่ดี และถุงทั้งสองข้างจะต้องมีขนาดเท่ากัน ปลาพันธุ์นี้ที่พบมากมีสีแดง ส้ม หรือสีผสมระหว่างสีแดงและสีขาว หรือส้มและขาว
ที่มา : hamsteronline.comภาพประกอบ : อินเตอร์เน็ต